को हुन् जेनी मार्क्स ?

समसामयिक बिचार/लेख

गृहपृष्ठ
समसामयिक बिचार/लेख
को हुन् जेनी मार्क्स ?

को हुन् जेनी मार्क्स ?

मंगलबार, फागुन २९, २०८० कञ्चन खवर

सुनिता गाइसी
जेनी माक्र्स एक सङ्घर्षशील महिला थिइन् । उनको जन्म जर्मनीको राइन प्रान्तमा भएको थियो । उनका बुबा बारेन लुडभिग वेस्टाफालेन प्रान्तका कन्सुलर थिए । उनको बुबाको सरुवा ट्रसियरमा भएपछि उनको भेट कार्ल माक्र्ससँग भयो । सानैदेखि जेनी र माक्र्ससँगै खेल्ने र पढ्ने गर्थे । यसैबाट उनीहरूबिचमा प्रेम पलाउँदै गयो । सधैँ सँगै रहँदा उनीहरूले एक अर्काको दुःखसुख पनि बाँड्दै गए । जेनी सम्पन्न परिवारकी छोरी थिइन् भने माक्र्सको परिवारको आर्थिक अवस्था त्यति राम्रो थिएन । माक्र्स पनि जेनीलाई अगाध माया गर्थे । यसैकारण, उनीहरूले परिवारले थाहा नपाउने गरी विवाह पनि गरे । जेनीको साथ र सहयोगले माक्र्सले आफ्नो राजनीतिक यात्रालाई अझै सशक्तरूपमा अगाडि बढाउन थाले । गोप्यरूपमा गरिएको विवाहको साताँै वर्षमा उनीहरूले विधिवतरूपमा विवाह गरे ।
एउटै उद्देश्य बोकेर हिँडेका उनीहरूले एकअर्कालाई अझै बलियो पार्दै गए । संसारलाई मुक्ति दिलाउने उद्देश्य बोकेर दुवै फ्रान्सतिर लागे । यतिबेला माक्र्सको आर्थिक अवस्था त्यति सबल थिएन । माक्र्सले पत्रिकाहरू निकाल्न थाले । उनी पत्रिकामार्फत आफ्ना विचारहरू जनतासम्म सहजै पु¥याउन सफल भए । माक्र्सले आफनो जीवनमा धेरै कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो । तर, जेनी मार्क्सको साथ र सहयोगले उनलाई आफ्नो लक्ष्यमा पुग्न सफल बनायो । उनी फ्रान्समा हुँदै जेनीले छोरीलाई जन्म दिइन् । त्यतिबेला उनीहरू आर्थिक सङ्कटबाट ग्रस्त हुन पुगेका थिए । यतिबेला फ्रान्स सरकारले माक्र्सलाई २४ घण्टाभित्र फ्रान्स छोड्न आदेश दियो । आफूसँग पैसा नभएकोले जेनीले आफ्ना कोठाका पुराना सामान बेचेर केही रकम जम्मा पारिन् । तर, ढिलो भएकाले फ्रान्स सरकारले माक्र्सलाई जेलमा कैद ग¥यो । जेनी त्यतिबेला १५ दिनकी सुत्केरी थिइन् । उनले जेलबाट माक्र्सलाई छुटाउन प्रयास गरी तर उनीहरूले जेनीलाई पनि माक्र्ससँगै जेलमा कैद गरे । सुत्केरी जेनीले त्यतिबेला निकै कठिनाइहरूको सामना गर्नुप¥यो । तर, उनले हार मानिन्न । उनले सदैव मार्क्सलाई साथ दिइन् । माक्र्सका हरेक पाइलामा आशाको किरण बनेर उनले सहयोग गरिन् । आफ्नो जीवनमा आइपरेका हरेक दुःखलाई हाँसी हाँसी टारिदिइन् । जसको प्रतिफल आज विश्वले माक्र्सको गुणगान गाएको छ । जस्तोसुकै विपत्तिमा पनि उनी विचलित नभई अगाडि बढिन् । आर्थिक समस्याले गर्दा उनले आफ्ना सन्तानलाई राम्रो हेरविचार गर्न पनि सकिनन् । उनले आफ्ना प्यारा सन्तानहरू गुमाउनुपरेको थियो । तर, कठिन परिस्थितिबाट उनी कहिले हार मानिनन् । उनी मार्क्ससँगै रुसलगायत विश्वका विभिन्न देशका मजदुर आन्दोलनमा सहभागी भइन् र मजदुरहरूको हौसला बढाइन् । जेनी साहसी, सङ्घर्षशील नेतृ थिइन् । उनले आफ्नो सम्पूर्ण जीवन मानव मुक्तिका लागि समर्पण गरिन् । उनले मजदुर र महिला मुक्तीका लागि आवाज उठाउँदा उठाउँदै बिरामी परिन् । सन् १८८१ मा जेनीले यो संसार छोडिन् । माक्र्सको योगदानमा उनी सधैँ जीवित रहिरहिन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, फागुन २९, २०८० ०९:३९

प्रतिक्रिया दिनुहोस्